Onafhankelijkheid

Alleen een onafhankelijk denkend en handelend advocaat kan zuivere afwegingen maken en zo de belangen van zijn cliënt optimaal behartigen. Hoe onafhankelijk ben jij? En hoe bewaak je je onafhankelijkheid?

Van je cliënt

Artikel 10a lid sub a Advocatenwet zegt dat een advocaat onafhankelijk moet zijn van zijn cliënt, van derden en van de zaken waarin hij als advocaat optreedt. Gedragsregel 2 lid 1 verplicht de advocaat te vermijden 'dat zijn onafhankelijkheid in de uitoefening van zijn beroep in gevaar zou kunnen komen'. En Gedragsregel 14 gaat specifiek over de onafhankelijkheid van de advocaat als opdrachtnemer ten opzichte van zijn cliënt.

Van de zaak

Je kunt sluipenderwijs volledig in de macht van je cliënt raken. Maar meestal ligt het subtieler, al was het maar omdat je probeert de klant optimaal te bedienen.
Ben je als advocaat dominus litis, zoals het traditioneel heet? Bepaal jij als 'meester van het proces' wat er gebeurt als je naar de rechter gaat, omdat je tenslotte de professional bent? Of moet je meer naar de tuchtrechter kijken die de laatste tijd benadrukt dat een advocaat ook gewoon opdrachtnemer is, en zich in beginsel naar de wens van de cliënt moet schikken?

De klassieker als het gaat om onafhankelijkheid van de zaak van je cliënt is het verbod op no cure, no pay. Als je belang hebt bij de uitkomst van de zaak, kan dat je beslissingen beïnvloeden. Maar advocaten zoeken naar nieuwe ‘verdienmodellen’. Lees hier over het experiment met no cure no pay in de letselschadepraktijk. 

Van derden

En hoe zit het met de onafhankelijkheid ten opzichte van derden? Die kan in het gedrang komen als je bijvoorbeeld een opdrachtgever hebt met wie je geen advocaat-cliënt verhouding hebt, zoals een rechtsbijstandsverzekeraar of een werkgever die de kosten betaalt.

Denk ook aan het provisieverbod (geen beloning voor het aanbrengen van opdrachten), dat bij de in 2018 gewijzigde gedragsregels een uitzondering kreeg: provisie mag als er geen strijd is met de kernwaarden en als ‘slechts het belang van de rechtzoekende bepalend is’.

Vraag 1:

Vind je het terecht dat onafhankelijkheid tot de kernwaarden behoort?

Vraag 2:

Bekijk het fragment van Christiaan Alberdink Thijm in Lawyers Tour Cinema van de Beroepsopleiding Advocaten.

• Ben je het met de spreker op alle punten eens, en waarom (niet)?
• Hoe is het gesteld met jouw eigen onafhankelijkheid ten opzichte van je cliënten?
• Heb je zaken waarin je ‘cliënt’ iemand anders is dan je ‘klant’, en ben je je van dat verschil bewust?
• Wat zou er gebeuren als jij je belangrijkste cliënt verloor? Beïnvloedt die gedachte de manier waarop je je werk doet?
• Benoem de omgevingsfactoren die aan jouw onafhankelijkheid kunnen knagen. Hoe hou je ze in toom?
  
  

Vraag 3:

Lees de column Vechten in de zandbak en het interview met met oud-advocaat en -onderzoeker Richard Verkijk (interview met Richard Verkijk, Advocatenblad, oktober 2010, 0. 258 v.)

• Zouden advocaten zich onafhankelijker moeten opstellen wat betreft de wens van hun cliënt om te procederen?
• Of wordt het tijd dat cliënten juist meer te zeggen krijgen over wat er tijdens het proces gebeurt?
• Maakt het uit of sprake is van gefinancierde rechtsbijstand?
• Hoe zou jij reageren tegen je cliënt als een rechter kritiek zou uiten op het feit dat je bent gaan procederen?
• Vind je dat er een rol voor de rechter is weggelegd bij het voorkomen van onnodig procederen? Zo ja welke? En wat is jouw rol als advocaat?