Vertrouwelijkheid

Een advocaat mag over de cliënt of zijn zaak niets naar buiten brengen. Hij hoeft daar ook niet over te getuigen. Maar het beroepsgeheim is niet absoluut. Dat kan leiden tot heel moeilijke keuzes. De geheimhoudingsplicht is ook niet altijd handig of sociaal aantrekkelijk.

De geheimhoudingsplicht is geregeld in de art. 10a en 11a Advocatenwet; en dan heb je nog Gedragsregel 3, waarin sinds begin 2018 ook ‘de keuze van de communicatiemiddelen, dataverwerking en dataopslag’ worden genoemd. De plicht eindigt bij ‘de door de wet en het recht gestelde grenzen’. Het verschoningsrecht is te vinden in diverse civiel-, straf- en bestuursrechtelijke bepalingen.

Leven of dood?

Gerard Spong zei in 1989 (vanaf 24:08 min afspelen) dat hij het niet zou melden als zijn cliënt een bom in een tv-studio ging plaatsen (maar dat hij wel zelf weg zou blijven). Het land was te klein. Spong is inmiddels van mening veranderd. Maar wat als het geen kwestie is van leven en dood? Stel dat je cliënt een ander vals heeft beschuldigd en jij weet dat het niet klopt?

Eenzaam

De verplichte geheimhouding ‘maakt ons vak een beetje eenzaam, je kunt er niet zoveel over praten’ (Christiaan Alberdingk Thijm). Al is de verleiding groot als je wekenlang werkt aan een spectaculaire zaak waarmee geen van je vrienden in de verste verte iets te maken kan hebben.

Zwijgen is...

Soms moet je zwijgen ten nadele van je cliënt. Als je in schikkingsonderhandelingen pregnante feiten hebt gehoord die je een latere procedure dolgraag wilt gebruiken, moet je je tong afbijten. Want dat bepaalt Gedragsregel 27.

En soms moet je juist spreken, al wil je dat niet. Opmerkelijke feiten en transacties die vallen onder de Wwft moet je melden, zelfs zonder dat de cliënt dat weet. Daarom gruwen veel advocaten van deze wet – maar... het is de wet.

Vraag 1:

Kijk nog eens naar de situatie dat een cliënt vrijspraak kan bewerkstelligen door een ander vals te beschuldigen en jij als advocaat weet dat het niet klopt (van 11:58 - 15:04 min afspelen). Moet je iemand inlichten over de werkelijke toedracht? Wat kun je nog meer doen?

Vraag 2:

Ex-Officier van justitie Vincent Leenders zei in Het Financieële Dagblad (19 juni 2015): 'We horen van advocaten dat hun kantoren stelselmatig stagiaires als waarnemer naar besprekingen van een cliënt met een derde partij sturen. Zodat voor de zekerheid bij voorbaat alles wat is besproken onder het verschoningsrecht is gebracht. Dan koop je dus geheimhouding voor € 300 per uur'.

• Wat vind je van deze voorstelling van zaken: is je indruk dat het zou kunnen kloppen?
• Heb je weleens gedacht dat een cliënt er om die reden een stagiaire bij wilde betrekken?
• Wat zou je (moeten) doen?
• Is de handelwijze die Leenders schetst volgens jou in strijd met ‘de door de wet en het recht gestelde grenzen’?
• Heb je zelf weleens iets gehoord waarvan je het moeilijk vond om het vertrouwelijk te houden? Hoe heb je dat toen aangepakt?

Vraag 3:

Als een ex-cliënt heel vervelende dingen over je zegt, moet je discreet en loyaal je mond houden en hem zeker in de pers geen 'onbetrouwbaar sujet' noemen. Maar als die ex-cliënt een complete lastercampagne tegen je voert, zoals later bleek, dan heeft de tuchtrechter al meer begrip voor een openlijke reactie.

• Kun je je beter vinden in het eerste of in het tweede oordeel van de tuchtrechter? Of in beide evenzeer? Waarom?
• Heb je al eens meegemaakt dat het de grootste moeite kostte je mond te houden over een (vervelende of juist bijzonder sympathieke) cliënt? Wat heb je toen gedaan?

Vraag 4:

Sinds begin 2018 valt ook de keuze en de beveiliging van sociale media en data-opslag, bijvoorbeeld in de cloud, onder de vertrouwelijkheid die de advocaat moet handhaven.

• Heb je een idee over het niveau van beveiliging dat een advocaat verplicht is te organiseren? Tegen welke soort hackers moet het dataverkeer in ieder geval worden beschermd?
• Wanneer is een whats-app naar je cliënt niet toegestaan?